Europees Kampioenschap Zeilen in Nieuwpoort (7 - 14 juli 2024): eerste bijstand aan internationale sportwedstrijd

Vorige week en het eerste weekend van juli had ik de eer om meteorologisch adviseur te zijn voor een belangrijke sportwedstrijd: het Europees Kampioenschap Zeilen. U weet: 'wind' en 'zeilen' zijn bijna synoniemen van elkaar, dus was mijn verantwoordelijkheid erg groot voor dit evenement. 

Het was al 5 jaar geleden dat ik nog zo'n verantwoordelijkheid kreeg: het eerste grote sport-evenement waar ik weersverwachtingen mocht voor schrijven was de 40e editie van 'Special Olympics Belgium'. Dat is een nationale sportwedstrijd voor mensen met een verstandelijke beperking: een fantastische organisatie! Die editie vond plaats in mei 2019 in Beveren en de openingsceremonie was op de markt van Sint-Niklaas. Mijn foto's van toen, kan je hier herbekijken: https://www.facebook.com/WeermanPeelman/posts/pfbid0i8MLQgHnBfHV3n9Q3TCGs6u1yQkeHozCydVmN3UTLntNxEDTWgNaA2KMyTEMKZfl  De grote uitdaging was daar vooral om op de lokale radio mijn weersverwachting ook in het Frans te brengen. 

Voor het EK Zeilen in Nieuwpoort daarentegen, moest ik de meteo-briefing 's morgens uiteraard in het Engels verkondigen. Quasi iedereen van de organisatie sprak wel Nederlands. Afhankelijk van hoogtij en laagtij en de weercondities, bracht ik de briefing om 7u30, 8u30 of om 10u. Het is namelijk zo dat we te maken hadden met springtij waarbij het verschil tussen de getijden het grootst was. Dat maakte het bij laagwater niet mogelijk om uit de haven te varen. Ook bij een zuidelijk briesje met lage waterstand was dat lastig.

U hoort het al: er kwam meer bij kijken, dan alleen maar de wind voorspellen. Ik heb onder andere geleerd hoe de stroming werkt in onze Noordzee door die getijden. De 2u voorafgaand en volgend op het hoogtij is er een stroming richting het noordoosten, richting Nederland dus, terwijl dat bij laagtij vice versa is (richting het Kanaal). De kantelpunten (zo'n 3u na hoog- of laagtij) - waarbij de stroming vrij snel 180° draaide - waren dan ook van groot belang voor het organiseren van de wedstrijd. 

In de wedstrijd waren er meer dan 20 nationaliteiten vertegenwoordigd: van Polen, Denemarken, Engeland en Noorwegen tot zelfs Nieuw Zeeland! Ik werd hartelijk ontvangen met applaus, maar op mijn eerste dag (zaterdag 9 juli, zie briefing in bijlage) had ik al meteen slecht nieuws te melden: "er staat uitzonderlijk veel wind vandaag voor een zomerdag, dus zeilen zal helaas niet aan de orde zijn". Er stond die dag een windkracht 7, dat betekent een gemiddelde windsnelheid van 50-60km/h, met windstoten tot 70-75 km/u. De organisatie liet er geen gras over groeien: "Safety first!". De deelnemers zijn dan maar een dagje op uitstap geweest. Amper twee dagen later, op maandag 11 juli, was er dan weer te weinig wind... althans tussen 11u en 16u. 

Het was een delicate situatie: alle weermodellen gaven bijna windstil weer gedurende de middag en namiddag, behalve het beste weermodel voor de wind (AROME) gaf wel weer een degelijke noordoostenwind (8 knopen of 15 km/u) vanaf 16u... Dat was geen zeebries, maar een atypische situatie waarbij een klein hogedrukgebiedje ontstond boven de Noordzee. De twijfel was enorm en dus hebben de organisatoren besloten om ook die namiddag-wedstrijd "te laten varen". Had het weermodel AROME toch wel gelijk, zeker?! 

Naast de windsnelheid, moest ook de windrichting zeer nauwkeurig voorspeld worden, op 10° nauwkeurig. Zeilers werken net zoals in de luchtvaart met het 360° stelsel: 45° is noordoost, 90° is oost, 180° is zuid, 235° is zuidwest, 270° west, etc. En in functie van de windsnelheid, windrichting en het getij gaf ik ook een inschatting van de golfhoogtes voor bepaalde uren (zie bijlage). Golven van 1,5 meter waren vooral op vrijdag nog een hekelpunt. 

Ik hield de windmetingen van Nieuwpoort ook nauwlettend in de gaten, om te controleren of mijn prognose wel klopte. Indien de metingen niet strookten met de realiteit, dan moest ik updates brengen. Zondag 7 juli was zo'n dag: alle weermodellen gaven maximum 17 knopen, maar toch piekte de wind 's middags gedurende 20 minuten lang naar 22 knopen aan de achterzijde van een buiencluster. Een deelneemster kapseisde en haar schouder was uit de kom geraakt... het was even hectisch en de vraag was dan ook redelijk opdringerig: "gaan we deze namiddag nog kunnen varen?! 20 knopen is het maximum!". Gezien de modellen dit niet voorzien hadden en het tekort aan metingen op zee, kon ik daar niet snel een antwoord op geven. Dan is het eerder afgaan op buikgevoel: ik ging ervan uit dat die windtoename gekoppeld was aan de trog en gaf toch nog de 'go'. Al was het toch wel een randgeval met ook tijdens de namiddag nog regelmatig 19-20 knopen. Het was dus erg uitdagend tijdens de wedstrijddagen van de volwassenen. De jeugd had gelukkig meer geluk met het weer: die namen het tegen elkaar op van woensdag 10 juli t.e.m. zondag 14 juli.

Het spreekt voor zich waarom mijn updates op Facebook op een lager pitje stonden de voorbije 10 dagen ;) Het was een onvergetelijke en erg leerrijke ervaring! Ze waren heel tevreden over mijn werk en hopen in de toekomst nog met mij te kunnen samenwerken. Gezien de haven van Nieuwpoort op wandelafstand ligt van mijn caravan in Lombardsijde, zal ik daar zeker geen nee tegen zeggen!