Zonsverduistering zaterdag 29/03/2025: aan wat mogen we ons verwachten? Waar en wanneer te zien?

Een zonverduistering is wanneer de maan voor de zon schuift en dat kan op 4 verschillende manieren:

*vaak gedeeltelijk, zoals volgende zaterdag. We bevinden ons dan in de bijschaduw van de maan.

*een totale of complete zonsverduistering wanneer de maan de zon volledig afdekt. We bevinden ons dan in de kernschaduw van de maan. Dit duurt maximaal 7 en een halve minuut maar heeft een groot effect op de temperatuur in het zomerhalfjaar. Het kan dan gemakkelijk 5 graden kouder worden! 

*Daarnaast heb je ook een ringvormige: de maan staat ver van de aarde waardoor de buitenrand van de zon nog zichtbaar is. Het lijkt dus op een lichtgevende rand rondom de maan. Een ringvormige zonsverduistering kan maximaal iets meer dan twaalf minuten duren. Vorige eeuw was er een ringvormige verduistering te zien in december 1937, december 1955 en december 1973.

*Ten slotte bestaat er ook een hybride vorm, die (erg) zeldzaam is. Bij dit type verduistering verandert die van ringvormig naar een totale eclips en vice versa. Dit verschijnsel treedt op wanneer, gezien vanaf de aarde, de schijnbare grootte van de maan bijna gelijk is aan die van de zon. Daardoor begint de kromming van de aarde een rol te spelen bij het uiterlijk van de zonsverduistering. Op plaatsen waar de maan zich tijdens de zonsverduistering in de buurt van het zenit (recht boven je) bevindt, zal de schijnbare grootte het grootst zijn, waardoor een totale zonsverduistering ontstaat. En op plaatsen waar de maan dichter bij de horizon staat, zullen waarnemers een ringvormige zonsverduistering zien omdat de schijnbare grootte van de maan iets kleiner zal zijn dan die van de zon. Hybride zonsverduisteringen komen ongeveer eens in de tien jaar voor ergens op onze planeet: die hybride vorm is maar op enkele plaatsen in de wereld te zien. De vorige was in 2023 in een klein deel van zuidoost-Azië: in Oost-Timor, in het Indonesische West-Papoua en in West-Australië in het dorpje Exmouth en op het Barroweiland was de eclips in hybride vorm te zien. De volgende hybride eclips is in 2031.

💡 Leuk weetje: we weten exact hoeveel verduisteringen en hoeveel van elk type er deze eeuw zullen plaatsvinden, met het exacte tijdstip en in welke mate per land… een bijzonder staaltje wiskunde en wetenschap! In de 21^e eeuw zullen er namelijk 224 verduisteringen voorkomen op onze planeet, waarvan 77 gedeeltelijk, 72 ringvormige, 68 totale en 7 hybride. 

Aan wat mogen we ons zaterdag verwachten? Om welk uur te zien? 

De zonsverduistering zal zaterdag plaatsvinden tijdens de voormiddag en middag. De verduistering zal meerbepaald om 11u17 van start gaan en duren tot een paar minuten na 13u. Het hoogtepunt van de eclips zal om 12u10 zijn. Op dit ogenblik zal 36% van de diameter van de zon, ofwel 24% van haar oppervlakte, bedekt zijn (zie de afbeelding hieronder). 

Een bedekking van 24% is niet voldoende om het donker te maken in onze streken, maar de reductie aan zonlicht heeft bijvoorbeeld invloed op de energieopwekking door zonnepanelen.

Wie naar het natuurspektakel wil kijken, moet dat wel doen met een eclipsbrilletje. Deze zijn verkrijgbaar bij sterrenwachten en wellicht ook brillenwinkels/opticiens voor 2 à 7 euro.

Maar ja, we moeten de zon ook kunnen zien natuurlijk… Wat is de weersverwachting? Zijn de weersomstandigheden gunstig? Welke regio maakt de meeste kans (weinig bewolking)?

Ja gelukkig wel 😊 Tijdens de verduistering zal het halfbewolkt zijn. Met andere woorden, stapelwolken en opklaringen wisselen elkaar vrij snel af. Een wolk zal niet langer dan 3 minuten de zon verbergen. Het zal wel maar 9 à 10°C zijn op dat moment, met een koele bries van 15-18 km/u uit het noordwesten. Je goed kleden is dus de boodschap. 

De beste plek om de verduistering te bewonderen zal aan de kust zijn, waar het lichtbewolkt tot helder zal zijn. De stapelwolken zouden daar nauwelijks of geen hinder voor de kijklustigen vormen. Wel zal er iets meer wind staan (20 à 24 km/u of 4 Beaufort).

Ik ben dan op vakantie… Is deze ook nog te zien buiten België?

Uiteraard, de verduistering zal zichtbaar zijn in het grootste deel van Europa. Hoe noordwestelijker, hoe groter het verduisterde deel zal zijn. De verduistering zal niet te zien zijn in Griekenland, Roemenië en Turkije.

Ijsland is daarentegen het Europese land waar de zonsverduistering het omvangrijkst zal zijn, als we Groenland buiten beschouwing laten, met ruim 65%, maar helaas ziet de weerprognose er daar niet goed uit, met veel bewolking en kans op sneeuwbuien. 

Kijken we wereldwijd, dan zal de zonsverduistering het spectaculairst zijn in oostelijk Canada, namelijk in de gebieden van Newfoundland en Québec (donkeroranje zone). Maar liefst meer dan 90% van de zon zou even achter de maan verdwijnen, maar net niet genoeg voor een totale zonsverduistering. Ook in New York zou de zonsverduistering te zien zijn onder brede opklaringen, maar het is een kwestie van goede timing, want iets noordelijker, in Boston passeert er zaterdagmiddag helaas een actieve sneeuwzone. 

In Zuid-Amerika en het grootste deel van Noord-Amerika, Afrika en Azië zal er geen verduistering plaatsvinden.

Wat als ik deze mis? Wanneer is de volgende zonsverduistering?

De vorige zonsverduisteringen dateerden van 10 juni 2021 en 25 oktober 2022: toen was de mate van verduistering gelijkaardig. De volgende zonsverduistering is best snel: over 17 maanden, in de zomer van 2026. En dat belooft een speciale te worden, met 90% bedekking! Ook op 2 augustus 2027 zal er een gedeeltelijke zonsverduistering van 39% te zien zijn in België. Het is uitzonderlijk dat er drie jaar op rij zonsverduisteringen in België zichtbaar zijn. 

De eerstvolgende totale zonsverduistering die vanuit België zichtbaar zal zijn, vindt pas plaats op 23 september 2090. Nog 65 jaar wachten dus… heel misschien maak ik die nog mee als 94-jarige man. Als het weer ook meezit, ten minste 😉